Dolina Kościeliska – NAJ.. bardziej popularna, znana, atrakcyjna i jedna z najliczniej odwiedzanych tatrzańskich dolin. Jest doskonałym miejscem spacerowym dla wszystkich grup turystów. Dzięki licznym dodatkowym atrakcjom można ją zwiedzać wielokrotnie w różnych kombinacjach i o każdej porze roku. Spacery można połączyć z odwiedzeniem jaskiń, niezwykłego Wąwozu Kraków lub wycieczką nad Smreczyński Staw. Dużym ułatwieniem jest Schronisko na Hali Ornak, gdzie można dobrze zjeść, odpocząć lub zanocować, by ruszyć na okoliczne szczyty.
Kraj: Polska
Rejon: Tatry Zachodnie
Punkt wyjścia: Kiry
Czas: 1 dzień
Pora roku: wiosna, lato, jesień, zima
Trudności: brak trudności
Suma wzniesień: ok. 170 m
Długość trasy: ok. 12 km (plus 2,6 km (tam i z powrotem) i 120 m wzniesienia do Smreczyńskiego Stawu)
Czas wyprawy: (sam przemarsz tam i z powrotem): 2:45 h (plus 1:10 h do Smreczyńskiego Stawu – tam i z powrotem)
Zobacz dodatkowe informacje:
Mapa online: Tatry Polskie
Więcej praktycznych informacji – w panelu bocznym (PC) lub na dole strony (mobile).
POLECAMY OPIS ZIMOWEJ WYCIECZKI: Zimowa Dolina Kościeliska
Poniżej prezentujemy fragment mapy “Tatry Polskie i Słowackie” Wydawnictwa Compass – Dolina Kościeliska cz. I
Dolina Kościeliska jest wyjątkowo urozmaicona:
- znajduje się tu aż 5 dostępnych dla ruchu turystycznego jaskiń: Mroźna, Mylna, Raptawicka, Obłazkowa i Smocza Jama.
- Z doliny prowadzą liczne szlaki do kolejnych urokliwych dolin, znanych przełęczy i szczytów
- Zobaczymy ciekawe formy krasowe – wywierzyska, z których wypływają wody potoków
- Poznamy staw, a właściwie jezioro inne od wszystkich tatrzańskich
- Odpoczniemy w malowniczo położonym schronisku na Hali Ornak.
Nazwa doliny pochodzi od kościółka dla robotników, którzy pracowali tu przy wydobyciu rud metali. Dolina była terenem działania zbójników, którzy napadali na kupców (prowadził tędy szlak przez Tatry) oraz na zarząd huty [więcej w Ciekawostkach].
Dolina Kościeliska tworzy długi i głęboki wąwóz skalny, o długości ok. 9 kilometrów. Wejście do niej znajduje się w Kirach. Dolina należy do TPN, dlatego obowiązują bilety wstępu. Dnem wąwozu płynie Kościeliski Potok. W trzech punktach doliny występują zwężenia, miejsca gdzie ściany zbliżają się do siebie nazywane są bramami, są to: Niżnia (Brama Kantaka), Pośrednia (Brama Kraszewskiego) i Wyżnia Kościeliska Brama (Brama Raptawicka). Pół km od wejścia znajduje się pierwsza z nich, Niżnia Kościeliska Brama zwana też Bramą Kantaka. W czasie II wojny światowej Niemcy planowali tu zbudować zaporę spiętrzającą wody Kościeliskiego Potoku (rozpoczęli prace badawcze). Podobny pomysł miały komunistyczne władze, pamiątką po tych planach jest sztolnia wykuta w 1954 r. we wschodniej ścianie (czasem błędnie uważana za jaskinię).
Za Bramą Kantaka znajduje się polana Wyżnia Kira Miętusia, na której prowadzony jest kulturowy wypas owiec (w bacówce można zakupić oscypki). Wiosną polana pokrywa się dywanem krokusów. Na południowo-wschodnim skraju polany w 1950 r. wybudowano z inicjatywy Stanisława Marusarza drewnianą skocznię narciarską, na której osiągać można było odległości do 30 m. Odchodzą stąd szlaki turystyczne: czerwony na Ciemniak (Czerwone Wierchy) i Ścieżka nad Reglami na Przysłop Miętusi (znaki czarne).
Kilkadziesiąt metrów dalej czarny szlak (Ścieżka nad Reglami) odbija w prawo do Doliny Lejowej i Chochołowskiej (szlak otwarty od 2016 roku, wcześniej zamknięty z powodu wiatrołomów).
Po ok. 1,5 km dochodzimy do Cudakowej Polany (prowadzony jest tutaj wypas kulturowy). Tuż za nią znajduje się polana Stare Kościeliska. Zaraz na jej początku, po prawej stronie, stoi Kapliczka zbójnicka. Legenda podaje, że ufundowali ją zbójnicy. Faktycznie wybudowali ją górnicy i hutnicy pracujący w Tatrach. Na kapliczce znajduje się napis „Ave Marya” oraz emblematy górnicze – dwa skrzyżowane młotki. Przy słupkach ogrodzenia ustawione są rzeźbione sylwetki zbójnika i górnika.
Trudno w to dzisiaj uwierzyć, ale przez prawie 60 lat (1783 – 1841 r.) na polanie Stare Kościelisko funkcjonowała huta miedzi, a potem żelaza [więcej w Ciekawostkach].
Powyżej polany trafiamy na rozwidlenie szlaków: w lewo przez mostek prowadzi czarny szlak do Jaskini Mroźnej, a parę metrów powyżej zaczyna się niebieski szlak na Polanę na Stołach (Stoły).
Jeżeli nie interesuje nas Jaskinia Mroźna warto podejść ścieżką, która do niej prowadzi, kilkadziesiąt metrów powyżej znajduje się nieduże, ładnie obudowane pomostem obserwacyjnym wywierzysko „Lodowe Źródło”. Woda wypływająca z niego jest bardzo czysta, ma stałą temperaturę ok. 4–4,5 °C. Pod koniec XIX w. nad wywierzyskiem istniała altana im. Seweryna Goszczyńskiego, dlatego też w dawnej literaturze nazywane ono było również Zdrojem Goszczyńskiego.
Powyżej polany Stare Kościeliska znajduje się Pośrednia Kościeliska Brama, zwana też Bramą Kraszewskiego (nazwę tę nadano na cześć pisarza, który zwiedzał Dolinę Kościelską w 1866 r.). Warto tutaj zwrócić uwagę na wysoką charakterystyczną turnię „Okręt” (1100 m) – jej filar i pionowe skały faktycznie przypominają dziób okrętu. Skała jest dobrze widoczna ze szlaku turystycznego.
Warto zwrócić uwagę na figurę św. Katarzyny w Bramie Kraszewskiego, którą umieszczono w 1897 roku jako votum wdzięczności za uratowanie życia leśniczemu, który spadł ze skały w czasie usuwania drzewa (zdjęcia poniżej, autor Waldemar Rusek).
Fragment mapy “Tatry Polskie i Słowackie” Wydawnictwa Compass – Dolina Kościeliska cz. II
4 km od wejścia do doliny znajduje się Polana Pisana (1010, 1100 m). Jej nazwa pochodzi prawdopodobnie od tego, że była opisywana przez kartografów (pojawia się w bardzo starych dokumentach). Z polany można podziwiać imponujące turnie: Raptawicką Turnię (znajdują się w niej jaskinie m.in. Raptawicka, Obłazkowa, Mylna), Zbójnicką Turnię, , Ratusz, Saturn, Zdziary Pisaniarskie, Organy, Stoły i Kominiarski Wierch.
Przy polanie znajduje się postój dorożek góralskich.
Warto przy Hali Pisanej wspomnieć o schronisku, które tutaj istniało od 1935 r. – Schronisko na Polanie Pisanej (Bufet na Polanie Pisanej). W czasie II wojny światowej budynek służył partyzantom i kurierom. Spłonął w 1945 r. Po wojnie, w roku 1946 wybudowano w innym miejscu większe schronisko, które zostało przejęte przez TPN. Kiedy niszczejący budynek został przeznaczony do likwidacji wykorzystano go do realizacji filmu „Trójkąt Bermudzki” – mimo licznych kontrowersji TPN wyraził zgodę na wysadzenie budynku (1987 r.), przeważyły oczywiście względy finansowe.
150 metrów powyżej Hali Pisanej w lewo odchodzi ścieżka (żółty szlak) do Wąwozu Kraków i jaskini Smocza Jama. Wąwóz i jaskinia tworzą tak oryginalne i wyjątkowe miejsce, że mogą być dla wielu turystów celem samym w sobie. Wąwóz ma ok. 3 km długości, ale turystycznie dostępna jest tylko jego niewielka, przednia część. Znajdujące się tutaj wysokie, częściowo omszone ściany tworzą baśniowy klimat. Od drabinki prowadzącej do jaskini droga jest jednokierunkowa, ścieżka odchodząca od jaskini sprowadza nas na Halę Pisaną.
Przechodzimy mostek i wkraczamy w zwężenie Wyżniej Kościeliskiej Bramy. Po lewej stronie mijamy niezwykłą Skałę Pisaną, która cała jest „popisana” autografami turystów sprzed lat (m.in. malarza Henryka Siemiradzkiego). Skała znajduje się w Wyżniej Kościeliskiej Bramie, jest doskonale widoczna z mostku na Kościeliskim Potoku. U jej podnóża widoczne są otwory (tzw. wypływ krasowy), z których wypływa woda. Znajduje się tutaj Jaskinia Wodna pod Pisaną (Jaskinia Pisana).
Zaraz powyżej Skały Pisanej odchodzi w prawo czarny szlak prowadzący do Jaskini Raptawickiej i czerwony szlak do Jaskini Obłazkowej i Mylnej. Więcej na temat dostępnych turystycznie jaskiń piszemy w wyprawie: Jaskinie tatrzańskie – Dolina Kościeliska.
Wychodzimy z Wyżniej Kościeliskiej Bramy i po ok. 0.5 km Dolina Kościeliska rozszerza się odsłaniając po lewej stronie Polanę Smytnią. Przekraczamy Tomanowy Potok i stajemy na rozwidleniu szlaków: zielony szlak prowadzi pod Tomanową Przełęcz i dalej na Ciemniak (Czerwone Wierchy), a czarny prowadzi nad Smreczyński Stawu (ok. 40 minut).
Jeżeli interesuje nas dojście tylko do schroniska kierujemy się wzdłuż głównej drogi. Schronisko Górskie PTTK na Hali Ornak powstało w latach 1947-48, zostało wybudowane jako budynek zastępczy za spalone schronisko na Hali Pysznej. Z okien budynku rozciąga się widok na Kominiarski Wierch, Błyszcz i Bystrą. W sezonie letnim schronisko i Hala Ornak są bardzo zatłoczone.
Hala Ornak była dawniej intensywnie wypasana. W poł. XX w. były tu także popularne tereny dla narciarzy. Jej nazwa pochodzi od gwarowego określenia orła (w podhalańskiej gwarze oreł).
Powyżej schroniska prowadzi żółty szlak na Iwaniacką Przełęcz (1459 m) i dalej na Ornak (1854 m ) i Siwą Przełęcz lub do Doliny Chochołowskiej.
Jeżeli tylko starczy nam sił i czasu warto odwiedzić Smreczyński Staw, który ma zupełnie inny charakter niż większość tatrzańskich jezior. Jest położony na równinie i otoczony lasem, ma bagniste brzegi porośnięte roślinami bagiennymi. Jest też stosunkowo płytki – średnia głębokość wynosi 1,8 m., maksymalna 5,3 m (od schroniska i z powrotem ok. 1:10 h).
Dolina Kościeliska, a szczególnie schronisko jest bardzo dobrym miejscem do wypraw w wyższe partie Tatr Zachodnich, takich jak Tomanowa Przełęcz (1686 m), Błyszcz (2159 m), Bystra (2248 m), Starorobociański Wierch (2175 m) i Ornak (1854 m).
Dołącz do nas na Facebooku
